Lata osiemdziesiąte XIX wieku. Wiktoriański Londyn – mglisty, zimny, deszczowy, wietrzny, mroczny, tajemniczy i... wzbudzający podświadomy lęk. On – mister Zenon – wartościowy i szlachetny młodzieniec, zdolny polski literat z niepokojąco niejasnych przyczyn na emigracji poza ojczyzną. Ona – miss Betsy – śliczna, dziewczęca, niewinna, dobroduszna Angielka, bezgranicznie zakochana w Zenonie. A pomiędzy nimi: nieodgadniona i intrygująca Daisy, hinduski demoniczny guru, upiory przeszłości, pradawne i groźne siły oraz przerażające – duchowe i... zmaterializowane – zło. Reymont z wielkim znawstwem i artystyczną swadą rysuje dramat uwikłania się w spirytyzm, okultyzm i fałszywe religie – rzucające nieodparty urok niesamowitości, egzotyki i mistycyzmu, lecz ostatecznie ciągnące duszę w głąb zatracenia?

W "Bez dogmatu" zobaczymy zupełnie innego Sienkiewicza niż ten, którego poznaliśmy dzięki jego powieściom historycznym, zapewniającym mu po dziś dzień sławę. Tym razem pisarz stworzył utwór o czasach mu współczesnych, podejmujący problem człowieka końca XIX wieku, pozbawionego trwałych zasad moralnych i celu w życiu, do którego mógłby dążyć. Ze względu na tematykę oraz brak jednoznacznego potępienia głównego bohatera utwór wzbudził burzliwą dyskusję i wywołał zarzuty amoralności. Dla wielu młodych ludzi "Bez dogmatu" była diagnozą ich pokolenia. Bohaterem powieści jest pochodzący z bogatej szlacheckiej rodziny Leon Płoszowski. Inteligentny, utalentowany i wszechstronnie wykształcony nie może jednak znaleźć miejsca w życiu, które upływa mu bezproduktywnie na rozrywkach, bywaniu w towarzystwie i podróżach po Europie. Za tą elegancką maską kryje się jednak hulaka i egoista pozbawiony zahamowań, który nie liczy się z uczuciami innych ludzi. Gdy Leon poznaje śliczną i skromną Anielkę, nie potrafi oprzeć się jej urokowi i zaczyna zabiegać o jej względy. Dziewczyna odwzajemnia uczucie, co daje Leonowi złudzenie, że już ją posiadł. Los postanawia jednak z niego zadrwić…

Koniec XIX wieku. Sielski podwarszawski dwór i stolica Królestwa Polskiego niemal u szczytu swego powabu. On - Stanisław Połaniecki - prężny i zaradny młody przedsiębiorca, porywczy i zdecydowany „człowiek sukcesu”. Ona - Marynia Pławicka - piękna i gospodarna dziewczyna przywiązana do wiejskiego życia ziemiańskiego dworku. Od pierwszej chwili oczarowani sobą nawzajem. A pomiędzy nimi: konflikt rodzinnych interesów, gwałtowność i stanowczość charakterów, konkurenci do serca, ręki i... majątku Maryni, co gorsza, poważna różnica w pojmowaniu obowiązków stanu. Sienkiewicz z całą mocą pragnie przekonać Czytelnika jak ważnym jest kierowanie się katolickimi zasadami moralnymi; że nawet drobne im uchybienie prowadzi do niebezpieczeństw i tragedii, zaś trzymanie się ich ratuje życie i szczęście.??

Koniec XIX wieku. Sielski podwarszawski dwór i stolica Królestwa Polskiego niemal u szczytu swego powabu. On - Stanisław Połaniecki - prężny i zaradny młody przedsiębiorca, porywczy i zdecydowany „człowiek sukcesu”. Ona - Marynia Pławicka - piękna i gospodarna dziewczyna przywiązana do wiejskiego życia ziemiańskiego dworku. Od pierwszej chwili oczarowani sobą nawzajem. A pomiędzy nimi: konflikt rodzinnych interesów, gwałtowność i stanowczość charakterów, konkurenci do serca, ręki i... majątku Maryni, co gorsza, poważna różnica w pojmowaniu obowiązków stanu. Sienkiewicz z całą mocą pragnie przekonać Czytelnika jak ważnym jest kierowanie się katolickimi zasadami moralnymi; że nawet drobne im uchybienie prowadzi do niebezpieczeństw i tragedii, zaś trzymanie się ich ratuje życie i szczęście.

Warmia i Mazury to region Polski, który każdemu kojarzy się przede wszystkim z jeziorami i pięknymi lasami. Jednak może się on poszczycić nie tylko urokami przyrody, lecz również ogromnym bogactwem historycznym. To właśnie na tych ziemiach znajduje się kilka słynących cudami miejsc. Wybierając się w ten rejon Polski, warto nawiedzić tutejsze sanktuaria poświęcone Maryi i jezusowi Chrystusowi. Każde z nich ma swoja historię i zasługuje, by je lepiej poznać... Na Warmii i Mazurach od wielu stuleci Matka Boża odbierała cześć w sanktuariach jej poświęconych. Od wieli wieków wierni z Warmii pielgrzymowali do słynących cudami miejsc: Stoczka Klasztornego, gdzie czczona jest Matka Boża Pokoju, Krosna k. Ornety, gdzie znajduje się figurka Matki Bożej z Dzieciątkiem, i do Gietrzwałdu, gdzie w 1877 r. Matka Boża objawiła się dwóm wizjonerkom. Nieopodal granicy z Warmią kult Matki Bożej oddawany jest od wielu wieków także w Świętej Lipce, do której z całego kraju pielgrzymowali wierni zarówno wierni Kościoła rzymskokatolickiego, jak i ewangelickiego, szczególnie ludność mazurska.

Pielgrzymowanie jest nieodłącznym elementem ludzkiego życia. Nasze życie to jedna wielka nie kończąca się pielgrzymka, choć różne są cele naszych szlaków. W Słowniku Nowego Testamentu pod hasłem pielgrzymka czytamy: „Wędrówka wiernych na miejsce uświęcone objawieniem się Boga lub obecnością jakiegoś męża Bożego, mająca na celu spotkanie się z Panem”. Czytamy dalej, że: „Prawo, (...) nakładało na każdego dorosłego Żyda lub prozelitę, obowiązek wstępowania do Jerozolimy trzy razy w roku na specjalne modlitwy”. Ta forma czci Boga nie jest obca i chrześcijanom. Przez wieki wyznawcy Jezusa Chrystusa wędrowali do miejsc świętych, by oddać cześć Bogu. Pielgrzymki te miały różny charakter − błagalny, pokutny czy dziękczynny. Za każdą z tych form krył się człowiek i jego intencja z jaką wędrował do sanktuarium. Współczesny człowiek nadal pielgrzymuje, by wielbić swego Stwórcę albo przepraszać Go za popełnione zło. Młodzi chrześcijanie tę formę pobożności dość łatwo akceptują, czynnie w niej uczestnicząc. Przykładem są piesze pielgrzymki do sanktuariów Maryjnych w Polsce lub liczne pielgrzymki rowerowe po Europie. W latach 1994-2000 byłem wikariuszem parafii Chrystusa Odkupiciela w Olsztynie, której proboszczem był ks. prał. Andrzej Pluta. Poza zwykłymi zajęciami, pełniłem także funkcję asystenta kościelnego Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży w Archidiecezji Warmińskiej. Stowarzyszenie to zostało powołane do istnienia w 1994 r. dekretem ks. arcybiskupa Edmunda Piszcza. W tym dość trudnym okresie liczna grupa młodych ludzi, przede wszystkim studentów i pracujących, gromadziła się wokół idei propagowanych przez to Stowarzyszenie. Młodzież oprócz spotkań formacyjnych i towarzyskich organizowała także inne formy poznawania się czy wypoczynku wakacyjnego. Obok wielu sekcji, jakie powstały w KSM-e AW, powołano także sekcję pielgrzymek rowerowych. Jej szefem został Bogdan Pijanowski, a po pewnym czasie zastąpił go Bohdan Puzyno, honorowy członek KSM-u. Oprócz sekcji pielgrzymek zagranicznych powołano do istnienia także sekcję wypraw rowerowych po kraju, na jej czele stało młode małżeństwo − Joanna i Piotr Targońscy. W latach 1996-99 odbyliśmy cztery wyprawy rowerowe do miejsc świętych w Europie. Pierwsza pielgrzymka w 1996 r. prowadziła do Rzymu, druga, w roku następnym do Mariazell w Austrii, trzecia, w 1998 r. do Fatimy w Portugalii i czwarta w 1999 r. do Syrakuz na Sycylii, we Włoszech. W każdej uczestniczyło po kilkanaście osób, najliczniej brali w nich udział studenci z olsztyńskich uczelni, ale nie zabrakło także osób już pracujących i księdza, bo pielgrzymka nie może się odbyć bez duchowego przewodnika. Przecież każdej − czy to pieszej, czy autokarowej, czy też rowerowej - zawsze towarzyszą modlitwa, codzienna Eucharystia i nawiedzanie świątyń. Nie zabrakło zatem tych ważnych elementów podczas tych czterech pielgrzymek, tym bardziej że wyprawy nie były łatwe, wymagały wielkiego zaangażowania od każdego z uczestników.

Podróżując w granicach historycznej Warmii, spotykamy mnóstwo pięknych zakątków zarówno przyrodniczych, jak i historycznych. Do wielu z nich możemy zaliczyć dolinę rzeki Wałszy w okolicach Pieniężna czy ukształtowanie terenu wraz z przyrodą w okolicach Nowego i Starego Kawkowa. Na szlaku pielgrzymkowym, jaki będziemy pokonywać, znajdują się dwa sanktuaria, w których miały miejsce cuda eucharystyczne, są to Głotowo i Bisztynek. Głotowo od drugiej połowy XIX w. jest także miejscem rozpamiętywania Męki Pańskiej na dróżkach Kalwarii Warmińskiej. Bisztynek, miejsce cudu eucharystycznego, który się wydarzył w roku 1400, w dniu konsekracji nowej świątyni. Wówczas w obecności rządcy diecezji warmińskiej ks. bpa Henryka Sorboma spadły na ołtarz krople Krwi Przenajświętszej. W pozostałych świątyniach na naszym szlaku pielgrzymkowym nawiedzać będziemy miejsca związane z relikwiami Krzyża świętego. Na Warmii wierni w sposób szczególny oddawali cześć Krzyżowi w Międzylesiu k. Dobrego Miasta, Chwalęcinie k. Ornety, w Braniewie, a z początkiem XXI w. w Klebarku Wielkim k. Olsztyna. Wszystkie te miejsca były i są celem wielu pielgrzymek z różnych stron diecezji warmińskiej, Polski i wielu krajów Europy. Sanktuarium Męki Pańskiej w Międzylesiu koło Dobrego Miasta jest celem pielgrzymów od XVIII w. Pątnicy przybywający do sanktuarium trwali na modlitwie wiele godzin przed głównymi uroczystościami odpustowymi, korzystając z sakramentów świętych, uzyskując odpusty i oddając cześć Krzyżowi świętemu. Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie k. Ornety, nazywane często perłą Warmii, przez całe stulecia gromadziło rzesze pątników z całej Warmii. Okres po II wojnie światowej przerwał świetność świątyni, kościół przestał być miejscem wielu pielgrzymek. Mimo zapomnienia i opuszczenia, warto odwiedzić to miejsce, gdzie Krzyż święty przez stulecia był wielbiony i czczony. Kolejnym sanktuarium Krzyża św. jest Braniewo. Świątynię usytuowano poza miastem w kierunku północnym. W niewielkim kościółku znajduje się Krzyż święty, który w 1626 r. zbezcześcili żołnierze szwedzcy. Wtedy to z Krzyża postrzelonego przez oprawców popłynęły krople krwi. Od tego czasu miejsce to stało się celem wielu pielgrzymek. Od roku 2008 rządca diecezji warmińskiej ks. abp dr Wojciech Ziemba ustanowił Archidiecezjalne Sanktuarium Krzyża Świętego. Najmłodszym sanktuarium Krzyża świętego na Warmii jest Klebark Wielki koło Olsztyna, gdzie relikwie z drzewa Krzyża świętego czczone są od 2002 r. W dzisiejszych czasach należy ze szczególną troską oddawać cześć Krzyżowi świętemu, który próbuje się wyrugować z życia społecznego współczesnej Europy. Podróżując po Warmii i nawiedzając sanktuaria cudu eucharystycznego i Krzyża świętego nie można pominąć sanktuarium Opatrzności Bożej w Bartągu nieopodal Olsztyna. Istniejące tam Bractwo ściągało rzesze pielgrzymów nie tylko na uroczystości odpustowe, ale także w ciągu całego roku. Każde z tych miejsc ma swój niepowtarzalny klimat, swą przebogatą historię, czym zasługuje na zainteresowanie. Warto odbyć pielgrzymkę szlakiem sanktuariów cudu eucharystycznego i Krzyża świętego w granicach historycznej Warmii, zawsze wiernej Kościołowi rzymskokatolickiemu. Warmia zasłużyła na miano świętej, poprzez fakt wierności Kościołowi rzymskiemu i papieżom przez prawie osiem stuleci.

XIII wiek. Półwysep Apeniński. Apogeum konfliktu cesarstwa z papiestwem. Mahometanie pustoszą kraj. Wielki, potężny i milczący młodzieniec. Uważany za głupka... dopóki nie otworzy ust. To geniusz. Pochodzi z ważnego szlacheckiego rodu. Chce zostać żebrzącym mnichem. Rodzina się nie zgadza. Więzi go. Ucieka w spektakularny sposób. I wszystkich spotkanych na swej drodze... nawraca. To Thoma de Aquino... święty. Znany pisarz Louis de Wohl przedstawia inspirującą powieść historyczną o wielkim świętym Tomaszu z Akwinu, osadzoną na tle historii Włoch i wypraw krzyżowych. Snuje intrygującą opowieść o świętym Tomaszu, który – składając ślub ubóstwa i wstępując do dominikanów – przeciwstawił się ambicjom swojej znanej i wpływowej rodziny, liczącej na to, że osiągnie wysokie kościelne godności.